Verlies en gemis is niet op te lossen. Ook niet in de spelkamer. Maar wanneer een kind dreigt vast te lopen in zijn/ haar ontwikkeling, kan speltherapie wel helpend zijn. In deze blog staan verschillende voorbeelden van spel in de spelkamer waarbij verlies in het leven van de kinderen gekomen is.
CHAOTISCH SPEL
Soms laat een kind in de spelkamer agressief en onvoorspelbaar gedrag zien. Als uiting van het verdriet, de pijn en boosheid die ze voelen. Het kan helpend zijn om dit gedrag te kunnen uiten richting iemand die tegen een stootje kan. Iemand die niet (te) nauw betrokken is en geraakt kan worden in eigen pijn of verdriet. Vragen en onbegrip kunnen uiten, alle woede eruit gooien... Soms is dat nodig om weer verder te kunnen.
Wanneer ik hieraan denk, zie ik een jongen voor me die dit keer op keer liet zien. Via zijn spel liet hij veel chaos zien. Het liefst gooide hij de hele spelkamer overhoop. Het opgebouwde Playmobil lag kapot op de grond en de spullen lagen ondersteboven. Symboliek voor zijn leven, dat op z'n kop stond. Onverwachts was er pijn en verdriet gekomen. Alle houvast die hij had was weg. Niet alleen in zijn dagelijks leven, maar ook over zijn emoties. Wanneer de spelsessie was afgelopen en hij weer naar huis was, raapte ik de brokstukken op. Zette het speelgoed in elkaar en weer (rechtop) op z'n plek. En ik was niet de enige die dat deed. Ook dit kleine mannetje was bezig de brokstukken in zijn leven te bekijken, bij elkaar te vegen en te ontdekken hoe groot de schade was en hoe hij zijn leven verder kon leven met dit verlies. En langzaamaan werd de chaos in het spel minder en ontstond er spel waarin er rust was en nieuwe mogelijkheden werden ontdekt. Het verlies was niet opgelost, maar het was niet altijd zo overweldigend groot aanwezig.
CREATIEF SPEL
Totaal ander spel met als thema verlies, was het spel van een meisje. Ze hield ontzettend van knutselen. Jaren geleden was er verlies in haar leven gekomen. Ze kon toen geen woorden geven aan haar emoties. En ook nu was dat niet mogelijk. Maar de afdruk van het woordeloze gevoel, was er wel. Ze maakte graag tekeningen voor anderen. En hoewel het haar niet lukte om een tekening te maken voor degene die mist, was er ruimte gekomen door een leeg papier te krijgen. Soms zijn er geen herinneringen of woorden, maar wordt er gemis gevoeld en is het voldoende dit te accepteren.
Soms laat een kind sociaal wenselijk gedrag zien om te voorkomen dat het zich (opnieuw) in de steek gelaten voelt. Of om de pijn te verzachten van degenen die het kind liefheeft. Het gevaar is dat het kind in spagaat komt omdat het geen gehoor geeft aan eigen behoeften. Ook dan kan het goed zijn om bij iemand, die niet (te) nauw betrokken is, ruimte te geven aan eigen behoeften. Ruimte om te oefenen hoe er ook ruimte mag zijn voor eigen wensen en verlangens, zonder schuldgevoel. Zonder dat de last van de ander zwaarder wordt.
INDIRECTE GEVOLGEN VAN ROUW
Ten slotte, is er ook een groep kinderen die indirect zijn geraakt door verlies. Zij hebben niet zozeer hulp nodig voor het anders leren vasthouden van een dierbare, maar bijvoorbeeld ondersteuning in de hechting. Doordat er een periode was waarin ouders aan het overleven waren en minder oog hadden voor de behoeften van hun kind. Of doordat er een periode was waarin ouders extra zorg hebben verleend aan een dierbare, waardoor er minder tijd was voor hun eigen gezin. Zonder dat ouders hierin iets verweten wordt! Want dat vroeg hun leven op dat moment. En gelukkig is er met wat extra zorg en aandacht, herstel mogelijk en wordt de ouder-kind relatie verstevigd, waardoor het kind verder kan groeien en bloeien.
CONTACT
Mocht er behoefte zijn aan extra ondersteuning of hulp rondom rouw en verlies, of zijn er vragen/ opmerkingen? Neem (vrijblijvend) contact op. Dit kan zowel telefonisch (06-28217499) als per mail (info@praktijkgeliefd.nl). Kijk voor meer informatie over speltherapie en/of opvoedondersteuning op www.praktijkgeliefd.nl. Lees ook de eerder verschenen blogs over het thema rouw en verlies: 'Omdat ik mis' en 'Hoe ik mis'. En op de social media van Praktijk Geliefd zijn nog meer tips en handvatten te vinden die helpend kunnen zijn om kinderen te begeleiden wanneer ze rouwen.