Als het over ´vakantie´ gaat, dan denken we aan ontspanning en tot rust komen. Terwijl dit niet voor iedereen geldt... Vakantie kan ook veel onrust met zich meebrengen. Kinderen die hele dagen thuis zijn en een structuur die wegvalt. Weet je dat er in de spelkamer veel gebruik gemaakt wordt van symboliek? Tijdens de spelsessies ben ik daar niet heel bewust mee bezig, dan ben ik betrokken bij het spel. Maar wanneer ik mijn verslagen maak, beschrijf ik wat er gebeurde in de spelkamer én wat dat zou kunnen betekenen. En voor dat laatste maak ik veel gebruik van symboliek en de mogelijke betekenissen. Benieuwd? Lees dan verder.
Symboliek in tekeningen
In een tekening laat de tekenaar zien hoe hij of zij zichzelf en/of de wereld om zich heen ervaart. Wanneer in de tekening van een huis de deur ontbreekt, kan het zijn dat hij/zij niet openstaat voor contact. Wanneer de tekenaar zichzelf zwevend tekent, dus niet met beide benen op de grond, kan het zijn dat het zoekend is naar z'n plek of de ruimte die hij/ zij mag innemen. Het wel of niet gebruiken van kleur laat ook veel zien. Sommigen maken veel gebruik van kleur, anderen gebruiken alleen kleur voor een gedeelte waardoor het onbewust daar de nadruk op legt.
Symboliek in spel
Eigenlijk maakt het niet uit welk spelmateriaal er gekozen wordt of er komt wel symboliek in voor. Bijvoorbeeld in het bouwen van een race- of treinbaan. Sommigen zijn vol scherpe bochten, bruggen en tunnels. Soms wordt de lat (te?) hoog gelegd: de zelfrijdende auto's kunnen de baan niet of nauwelijks afleggen. Dit kan wijzen op perfectionisme. Ook kan het symbool staan voor het verleden.
Wanneer er dieren worden gebruikt in spel, kunnen die ook veel laten zien hoe een kind zichzelf of zijn omgeving ervaart. Van gevaarlijke dieren tot huisdieren, van dierentuin dieren tot boerderijdieren, van reptielen tot insecten. Als er dieren worden gebruikt in de spelkamer, maak ik gebruik van de eigenschappen van het dier en van eventuele spreekwoorden of gezegdes. Wanneer er bijvoorbeeld een hond wordt gebruikt, zijn er verschillende interpretaties: "blaffende honden bijten niet" of "zo trouw als een hond".
Veel kinderen (meestal jongens) maken in de spelkamer gebruik van zwaarden en pistolen. Je wilt niet weten hoe vaak ik al neergeschoten ben! Dit kan overkomen als gewelddadig en is meestal niet iets waar ouders blij van worden als ze erover horen. Wanneer ze echter de symboliek zien, hebben ouders er vaak minder moeite mee. Meestal is het gebruik van een wapen een vorm van controle krijgen. Degene met het wapen heeft namelijk de regie; diegene bepaalt wat de ander moet doen. De vraag die dat oproept is: 'waarom heeft dit kind (op dit moment) behoefte aan regie?' Het antwoord op die vraag, helpt het gedrag te begrijpen.
Betekenis
Soms kan het zijn dat het één gezegd wordt, maar dat in het gedrag of spel iets anders naar voren lijkt te komen. Zo kan het zijn dat een kind aangeeft "niet goed te kunnen tekenen" (onzekerheid) maar vervolgens de stiften te gaan gebruiken (zich zeker voelt). Soms wordt er door symboliek meer zichtbaar dan dat er in woorden gedeeld wordt of kan worden. Tegelijkertijd moet er voorzichtig worden omgegaan met symboliek. Het is geen vaststaande waarheid, maar ondersteunend in het ontdekken hoe de ander zichzelf en zijn/ haar omgeving ervaart. Daarbij zijn er vaak meerdere betekenissen en/of is er sprake van verschillende beleving. Net zoals die vakantie. Uitrusten tijdens de vakantie of juist na de vakantie omdat er meer rust is doordat er weer structuur geboden wordt?
Wil je meer weten over symboliek in de spelkamer? Houd dan de sociale media kanalen van Praktijk Geliefd in de gaten. Komende weken zal ik daarop kort een aantal symbolieken delen.